نحوه ثبت سند کسری و اضافات انبار در انبارگردانی: راهنمای کامل
کسری و اضافات انبار ناشی از اختلاف بین موجودی واقعی شمارش شده در انبار و موجودی ثبت شده در دفاتر و مدارک است. در فرایند انبارگردانی، ابتدا باید دلیل این مغایرت بررسی و تا حدامکان حل شود و پس از کنترل موجودی اول دوره و رسیدها و حوالههای ورودی و خروجی، سند کسری یا اضافات ثبت شود. در این مقاله به صورت تخصصی نحوه ثبت حسابداری کسری و اضافات انبار و عوامل موثر در آن را شرح میدهیم.
کسری و اضافات انبار چیست؟
کسری انبار زمانی رخ میدهد که موجودی واقعی انبار کمتر از مقدار ثبت شده در اسناد باشد. برعکس، اگر موجودی واقعی بیشتر از اسناد باشد، به آن اضافات انبار گفته میشود. این اختلافها باید به دقت بررسی شوند تا علت اصلی آن مشخص و اصلاحات لازم انجام گیرد.
عوامل موثر در کسری و اضافات انبار
دلایل اصلی ایجاد مغایرت در موجودی انبار شامل موارد زیر است:
- عدم ثبت صحیح یا به موقع حوالههای ورودی و خروجی
- اشتباهات ثبت مقدار مواد در کارتهای انبار
- تقسیم یا شکست قطعات بزرگ به کوچکتر در مواد شکستنی
- خطا در ثبت قبوض و اسناد انبار توسط حسابداری
- سرقت یا سوء استفاده از موجودی
- تبخیر یا ضایعات مواد
- جذب رطوبت و افزایش وزن مواد
- سایر اشتباهات انسانی و سیستماتیک
نحوه ثبت کسری و اضافات انبار در دفاتر حسابداری
مراحل بررسی و کنترل
- شمارش دقیق موجودی پایان دوره
- مقایسه موجودی شمارش شده با اسناد انبار
- بررسی دلایل مغایرت و کنترل صحت رسیدها و حوالهها
- تعیین ارزش ریالی کسری یا اضافات
- ثبت سند حسابداری مطابق نتایج بررسی
ثبت حسابداری کسری انبار
برای شناسایی کسر و اضافات انبار، از حسابی به همین نام که زیرمجموعه درآمد و هزینه عملیاتی است، استفاده می شود. به این معنی که در صورتی که کسری انبار داشته باشیم به عنوان هزینه (بدهکار) و در صورت اضافه، به صورت درآمد (بستانکار) شناسایی می شود. اگر کسری انبار ناشی از اشتباه یا عوامل قابل پیشبینی باشد، مبلغ کسری به حساب کنترل مواد بستانکار و حساب کسر و اضافات انبار بدهکار ثبت میشود:
| حساب کسر و اضافات انبار **** |
| حساب کنترل مواد (زیرمجموعه موجودی مواد) **** |
ثبت حسابداری اضافات انبار
در صورت وجود اضافات انبار و قابل پیشبینی بودن، مبلغ اضافات به حساب کنترل مواد بدهکار و حساب کسر و اضافات انبار بستانکار ثبت میشود:
| حساب کنترل مواد (زیرمجموعه موجودی مواد) **** |
| حساب کسر و اضافات انبار **** |
بستن حساب کسر و اضافات انبار در پایان دوره
در پایان سال، همانند همه حسابهای درآمد و هزینه(موقت) مانده این حساب، به حساب سود و زیان جاری بسته می شود.
- اگر مانده حساب کسر و اضافات انبار بدهکار باشد:
| سود و زیان جاری **** |
| حساب کسر و اضافات انبار **** |
- اگر مانده حساب کسر و اضافات انبار بستانکار باشد:
| حساب کسر و اضافات انبار **** |
| سود و زیان جاری **** |
جدول خلاصه
| موضوع | توضیح کوتاه |
| کسری انبار | موجودی واقعی کمتر از مقدار ثبت شده در دفاتر |
| اضافات انبار | موجودی واقعی بیشتر از مقدار ثبت شده در دفاتر |
| عوامل موثر | ثبت اشتباه، سرقت، تبخیر، شکستگی، اشتباهات انسانی |
| ثبت حسابداری کسری | بدهکار: کسر و اضافات انبار / بستانکار: کنترل مواد |
| ثبت حسابداری اضافات | بدهکار: کنترل مواد / بستانکار: کسر و اضافات انبار |
| بستن حساب در پایان دوره | انتقال مانده به حساب خلاصه سود و زیان |
جمعبندی
ثبت دقیق سند کسری و اضافات انبار از اهمیت بالایی در کنترل موجودی و صحت گزارشهای مالی برخوردار است. بررسیهای دقیق در زمان انبارگردانی و رعایت اصول حسابداری، کمک میکند تا مغایرتها به درستی شناسایی و اصلاح شوند. شرکتهای فعال در شیراز و سایر مناطق میتوانند با استفاده از خدمات مشاوره حسابداری و مالیاتی ما، فرایند انبارگردانی و ثبتهای مربوطه را به صورت کاملاً اصولی و تخصصی انجام دهند تا از خطاهای احتمالی جلوگیری شود.




